Ένας αλλιώτικος σαμάνος

Τον Fortino Samano μου τον σύστησε ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, μέσα από το ομώνυμο τραγούδι του. 

Αν συναντούσα τη φωτογραφία του πιο πριν, θα την προσπερνούσα. Ο Fortino Samano λοιπόν , ο Μεξικανός υπολοχαγός του Ζαπάτα,  είναι εδώ και μας κοιτά με το παγωμένο χαμόγελό του από το 1917 και εις το διηνεκές...Δευτερόλεπτα πριν την εκτέλεσή του ζήτησε ένα τσιγάρο και πόζαρε ακουμπισμένος σε ένα πέτρινο τοίχο, χαμογελώντας άφοβα στο φακό του Agustin Victor-Casasola.

Ήταν η τελευταία του φωτογραφία πριν την εκτέλεσή του από τον ομοσπονδιακό στρατό. 

Ο Βραζιλιάνος φωτογράφος Salgado έγραψε για λεζάντα στη φωτογραφία αυτή: «Ο Φορτίνο Σαμάνο καπνίζει το τελευταίο τσιγάρο πριν από την εκτέλεσή του. Βλέπουμε έναν άνθρωπο σε ειρήνη με τον εαυτό του και με τον θάνατο». 

Χάζεψα πολλές φορές τη φωτογραφία αυτή προσπαθώντας να φανταστώ τι να ένιωθε αυτός ο άνθρωπος εκείνη τη στιγμή. Δεν ξέρω αν ο Σαλγάδο έβαλε την αληθινή λεζάντα ή εκείνη που εκείνος θεωρούσε ως τέτοια. Δεν γνωρίζω καν, αν τελικά ο αγαπημένος μου " ποιητής " έγραψε στίχους που να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα του Σαμάνο ή τη δική του...

Συχνά τον σκέφτομαι τελευταία το " σαμάνο ". Τον σκέφτομαι κάθε φορά που η ζωή με κουτουλάει και προσπαθεί να με ξυπνήσει. Τον σκέφτομαι την ώρα που η δική μου, η δική σας πραγματικότητα εισβάλλει στα όνειρά μου και τα στραγγαλίζει στην κούνια τους, τον σκέφτομαι κάθε φορά που παρακολουθώ την ΕΡΤ , έστω από τις συχνότητες που της έχουν παραχωρηθεί, γιατί το φάντασμα της ΔΤ δεν αντέχω να το δω.Τον σκέφτομαι όταν αντικρίζω  τα μάτια των μαθητών μου που παρά τις καλές προθέσεις μου πιστεύω κατά βάθος πως θα γίνουν βορά στους λύκους... 

Τον σκέφτομαι όταν βλέπω στους δρόμους που κάποιοι διαδηλώνουν άλλοι να ψωνίζουν αμέριμνοι από το υστέρημά τους ρουχαλάκια του συρμού φτιαγμένα από παιδικά χέρια που ποτέ δε θα αγκαλιάσουν κούκλα ή από εργάτες χωρίς όνομα, χωρίς ζωή,στοιβαγμένους σε υπόγεια κολαστήρια. Ουδείς αναντικατάστατος.

Δεν ξέρω τελικά ποιος είναι πιο ευτυχισμένος: Ο Fortino Samano ή η καλοχτενισμένη κυρία που δίπλα μου στην παραλία διάβαζε το " λοιπόν " συμπάσχοντας με ξένα πάθη, αρνούμενη πεισματικά να πιτσιλιστεί έστω από την 

ανάγωγη  θάλασσα που απειλούσε να της καταστρέψει τη μιζανπλί.

Σήμερα έχει πορείες παντού. Ο κόσμος προσπαθεί να ξεπεράσει το φόβο του και να δηλώσει πως είναι εκεί, πως υπάρχει, πως στις δικές του πλάτες παίζεται αυτό το τραγικό θέατρο που μετρά ήδη πολλά θύματα.

Πρέπει να απολυθούμε οι ίδιοι για να τολμήσουμε; Πρέπει να αυτοκτονήσουν οι φίλοι μας, να πεθάνουν οι γονείς μας από ελλιπή περίθαλψη, να μεταναστεύσουν τα παιδιά μας ( αν είναι τυχερά ) , για να αφήσουμε την ψεύτικη ασφάλεια του καναπέ μας;

Φοβάμαι κι εγώ. Φοβάμαι πολύ μη χάσω τη δουλειά που τόσο αγαπώ και που μου επιτρέπει να διατηρώ κάποια ίχνη αξιοπρέπειας. Φοβάμαι μην αρρωστήσουν οι δικοί μου και δεν μπορώ να τους βοηθήσω. Φοβάμαι να ανοιχτώ στο διπλανό μου γιατί δεν ξέρω ποιος είναι στ' αλήθεια, γιατί δεν ξέρω πώς θα του φανώ.

Δεν είμαι γεννημένη επαναστάτρια. Φοβάμαι χίλια πράγματα κι ας ξέρω πως το αγαπημένο έδεσμα των φόβων μου είναι τα όνειρά μου.

Φοβάμαι το σκοτάδι, τις κατσαρίδες, το ταξίδι με το λεωφορείο μα πιο πολύ από όλα φοβάμαι μη χάσω τον εαυτό μου. Μην αναγκαστώ να κάνω και να πω πράγματα που δεν τα πιστεύω για να επιβιώσω, για να σώσω το τομάρι το δικό μου κι όσων αγαπώ. 

Φοβάμαι μήπως, όταν θα έρθει κι η δική μου σειρά για το εκτελεστικό απόσπασμα ( γιατί θα έρθει ), δε θα μπορέσω να απολαύσω ένα τελευταίο τσιγάρο, δε θα τολμήσω να κοιτάξω στα μάτια το φακό, δε θα 'χω λόγο να χαμογελάσω...

 Ο Φορτίνο Σαμάνο

καπνίζει και σκέφτεται:

Είμαι ό,τι δεν έζησα,

είμαι η βροχή που θα 'ρθει

να δροσίσει άγνωστων

γυναικών το κορμί.

Ο στρατιώτης με τ' όπλο
σημαδεύει και σκέφτεται:
Με μια κίνηση απλή
θα του κλέψω ό,τι έχει ζήσει.

Είμ' ένας μικρός θεός,

είμ' ένα στοιχειό.
Το τελευταίο τσιγάρο

κι εκείνο σκέφτεται:

Θα γίνω γέλιο να κρυφτώ

σε παιδιά που ξεφαντώνουν

Ο καιρός θα χάνεται

ώσπου κάποιο απ' αυτά

θα φωνάξει "λιμπερτά".

Κι όπως θα κοιτάει τις κάνες

θα βρεθώ στα χείλη του

σαν τσιγάρο ξανά.